Co Ty wiesz o głuchych

Głuchota – spojrzenie medyczne a kulturowe. Co Ty wiesz o głuchych? #9 (język migowy)

Czym jest głuchota medyczna, czyli brak słuchu, wie każdy. A czym jest głuchota kulturowa? Wyjaśnia Natalia Gałecka w dziewiątym już filmie z serii „Co Ty wiesz o głuchych?”.

Hej! Chciałabym wam opowiedzieć o głuchocie z dwóch perspektyw – medycznej i kulturowej. Jest to ważne, ponieważ w naszym kraju nie wszyscy wiedzą o tym, że owe dwie perspektywy istnieją.

Głuchota medyczna

Akurat o perspektywie medycznej wiedzą wszyscy. Definicja mówi, że utrata słuchu (czyli głuchota) jest niezdolnością do odbierania bodźców akustycznych. Według niej głuchota jest niepełnosprawnością, jest brakiem czegoś – w tym wypadku brakiem słuchu. Perspektywa medyczna skupia się na przyczynach głuchoty oraz na sposobach zaradzeniu jej. Zauważcie – skoro głuchota jest brakiem czegoś, trzeba owo coś uzupełnić. Stąd intensywne prace nad aparatami oraz implantami słuchowymi.

Dobrym zobrazowaniem tej perspektywy jest piktogram, który na pewno dobrze znacie. Jest to białe, przekreślone ucho na granatowym tle. No właśnie, przekreślone ucho – skupiamy się na tym, czego dana osoba nie może zrobić – czyli nie może słyszeć. Myślę, że ta perspektywa jest ciągle dominująca w naszym społeczeństwie.

Piktogram z przekreslonym uchem, wskazującym na osoby głuche, z ubytkiem słuchu

Głuche dziecko

Jeśli słysząca kobieta urodzi głuche dziecko, od razu spotyka się w szpitalu z informacją nie jak zaakceptować głuchotę, ale jak ją wyeliminować – stąd taki duży nacisk na wczesną implantację oraz intensywną naukę mowy fonicznej. Perspektywa ta utrzymuje się przez całe dzieciństwo i dorastanie owej osoby.

Czy implanty pomagają?

Z łatwością można znaleźć w internecie posty, gdzie to, że 7-letni chłopczyk po wieloletniej rehabilitacji może uczęszczać do szkoły masowej, czyli z osobami słyszącymi, było przedstawione jako wielki sukces. Osoby słyszące łudzą się, że dzięki temu osoba głucha stanie się słysząca. Jest to nieprawda. Wiele osób głuchych – i to świetnie wyrehabilitowanych – przyznaje, że nie czuje się częścią słyszącej społeczności.

Głuchota kulturowa

Drugą perspektywą jest perspektywa kulturowa. Abyśmy dobrze zrozumieli tę perspektywę, zastanówmy się, czym jest kultura. Według internetowego słownika PWN jest to „materialna i umysłowa działalność społeczeństw oraz jej wytwory”. Głuchota nierozerwalnie związana jest z językiem migowym, który scala społeczność. W tym wypadku język migowy jest nie tylko podstawowym narzędziem komunikacji, ale i ważnym wyznacznikiem tożsamości.

Potwierdza to Barbara Kannapell, niesłysząca socjolożka z Uniwersytetu Gallaudeta. Jak mówi:

„Od kiedy zrozumiałam, że ASL jest moim językiem, rozwinęło się we mnie silne poczucie tożsamości jako osoby Głuchej oraz o wiele bardziej pozytywny wizerunek samej siebie”.

Rytuały, kultura i struktura społeczna Głuchych

Ponadto, Głusi tworzą własne rytuały, kulturę i strukturę społeczną. Dzięki temu, że są w środowisku, gdzie komunikacja nie jest dla nich problemem, Głusi zaczynają czynnie uczestniczyć w życiu swojej zbiorowości. Wszystko tworzone w ramach tej społeczności jest dla nich dostępne.

Carol Padden, Głucha wykładowczyni, za rdzeń kultury Głuchych uważa: szacunek dla języka migowego i posługiwanie się nim, uznanie rąk jako najważniejszego narzędzia komunikacyjnego, brak związku tejże kultury z językiem fonicznym oraz przekazywanie uznawanych wartości przez opowieści i aktywność społeczną. To wszystko składa się na Głuchych przez wielkie G, czyli takich, którzy czerpią radość ze swojej głuchoty i czują się częścią społeczności.

Przykładem kulturowego spojrzenia na Głuchotę jest sztuka tworzona przez Głuchych twórców takich jak Susan Dupor. Przedstawia ona sytuacje bliskie głuchym na całym świecie takie jak: zajęcia u logopedy, wykluczenie komunikacyjne we własnej rodzinie, chodzenie do szkoły, gdzie panował oralizm.

Takie poczucie przynależności do kultury Głuchych można uzyskać na dwa sposoby: od rodziców Głuchych, którzy z pokolenia na pokolenie przekazują swoją kulturę lub od rówieśników w szkole dla głuchych z internatem.

Język migowy dla głuchych

Teraz możecie dostrzec, jak ważny jest język migowy. Jest nie tylko sposobem komunikacji, ale jest składnikiem tożsamości, a co za tym idzie – całej społeczności. Dlatego widząc na drzwiach budynku piktogram przedstawiający skreślone ucho, warto w myśli zamienić go na migające ręce – bo to one są najważniejsze dla społeczności głuchych – a nie niesprawny słuch.

Sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030

Skip to content