Bezpieczeństwo głuchych! Co Ty wiesz o głuchych? #15

Czy pomyślałbyś o tym, że osoba ze słuchawkami na uszach, którą mijasz na ulicy, może być osobą… niesłyszącą? Witajcie w kolejnym odcinku „Co Ty wiesz o głuchych?”.

Bezpieczeństwie osób głuchych i niedosłyszących

Dziś porozmawiamy o bezpieczeństwie osób głuchych i niedosłyszących. Zacznijmy od słuchawek. O co chodzi? Wyobraź sobie sytuację, której pewnie doświadczyłeś. Idziesz ulicą, ktoś do ciebie podchodzi i prosi o pieniądze na alkohol lub jedzenie. Co robisz? Odpowiadasz i idziesz dalej, prawda?

A jak ta sytuacja wygląda z perspektywy osoby głuchej? Jeżeli nieznajoma osoba podchodzi z naprzeciwka, osoba głucha może w porę zareagować i zasygnalizować, że nie słyszy. Jeśli przechodzień zacznie nagabywać, będąc za plecami osoby głuchej, będąc poza zasięgiem jej wzroku, może zrobić się niebezpiecznie. Osoba, która zaczepia głuchego, może pomyśleć, że ten ignoruje go celowo, co może wywołać agresję i chęć siłowego zwrócenia na siebie uwagi, skoro samo mówienie nie wystarczy. Nagłe szarpnięcie, czy dotknięcie może przestraszyć i z pewnością nie jest komfortowe.

Jeszcze trudniej będzie, gdy trafimy na osobę, która tylko „szuka zaczepki”, aby wywołać bójkę. Głuchoty nie widać na pierwszy rzut oka. Słuchawki to czytelny sygnał – nie mów do mnie, bo i tak Ciebie nie usłyszę. I właśnie dlatego część osób niesłyszących, dla własnego bezpieczeństwa, nosi słuchawki.

Posługiwanie się językiem migowym obok miejsca zamieszkania

Inny sposobem na zwiększenie bezpieczeństwa, stosowanym przez niektórych głuchych, jest nie miganie ze sobą w okolicy swojego miejsca zamieszkania. Sytuacja ta dotyczy głównie dużych miast.

Dlaczego niektórzy głusi nie migają blisko swojego domu? Nie chcą, aby potencjalni przestępcy, złodzieje, wiedzieli, gdzie mieszkają. Obawiają się, bo nie usłyszą włamywaczy. Trudniej jest im także wezwać kogoś na pomoc, np. zawołać sąsiadów.

Systemy alarmowe a głusi

Z drugiej strony, warto mieć zaufanych sąsiadów, na których można polegać i którym można powiedzieć o swojej głuchocie. Dlaczego? Większość systemów alarmowych, informujących np. o pożarze, ewakuacji czy innych sytuacjach kryzysowych to sygnały dźwiękowe. Często, zanim sprawą zajmą się profesjonale służby lub zostaną uruchomione systemy alarmowe, sąsiedzi sami siebie wzajemnie informują o krytycznej sytuacji, krzycząc lub uderzając w drzwi. Dobrze mieć bliskich sąsiadów, którzy zadbają, o to, aby dotrzeć do nas z informacją i np. pomogą w ewakuacji, dając nam znać, co się dzieje.

Czy głuchy może prowadzić samochód?

Niektórzy się zastanawiają: „A co z kierowcami? Czy głuchy może prowadzić samochód? Czy jest to bezpieczne? Czy głusi kierowcy powinni być jakoś oznakowani?”. Otóż odpowiadając na pierwszą część: tak, głuchy może być kierowcą. A od 2018 roku głuchy w Polsce może być nawet kierowcą kat. C, czyli może prowadzić samochody ciężarowe.

A co z pomysłem oznakowania niesłyszącego kierowcy dla jego bezpieczeństwa, aby inni wiedzieli, że nic nie słyszy? W teorii może się to dla niektórych wydawać dobrym pomysłem. A w praktyce? Otóż kiedyś już tak próbowano — były naklejki w kształcie półksiężyca, w kolorze pomarańczowym, przyklejane z tyłu samochodu, tak żeby w warunkach drogowych pojazdy uprzywilejowane wiedziały, że zbliżając się do samochodu z taką naklejką, kierowca może nie reagować. Efekt? Samochody tak oznaczane były… kradzione. Skoro właściciel samochodu nie słyszy, to nie usłyszy również alarmu w samochodzie czy rozbijanej szyby. Szybko z tego pomysłu zrezygnowano. Dodatkowo nie każdy głuchy chciałby, aby na jego samochodzie była etykieta „Głuchy”. I jest to jak najbardziej zrozumiałe.

Bezpieczeństwo głuchych kierowców

A co z bezpieczeństwem jazdy osób głuchych? Praktyka pokazuje, że głusi, w większości, są ostrożnymi i dobrymi kierowcami. Ale są sytuację, gdzie brak słuchu może wpłynąć na bezpieczeństwo.

Pierwsza z nich to awaria w samochodzie. Kiedy coś nam zaczyna szwankować, to często pierwszym objawem awarii jest właśnie dziwny, nietypowy dźwięk. Słyszący kierowca może szybko zareagować i naprawić usterkę. Głuchy może taką awarię zauważyć później, co oczywiście może mieć wpływ na bezpieczeństwo.

Druga sytuacja to pojazdy uprzywilejowane, np. straż pożarna, policja czy pogotowie. Pojazdy takie, aby szybciej dotrzeć na miejsce, używają jednocześnie i świateł, i dźwięku, a inni kierowcy mają obowiązek ustąpić im miejsca. W nocy światła ostrzegawcze takich pojazdów widoczne są z daleka. Ale w ciągu dnia najpierw słyszymy pojazd uprzywilejowany, a dopiero potem go widzimy. A nawet nasłuchujemy, skąd nadjeżdża ten pojazd, aby móc ustąpić mu miejsca, np. specjalnie ściszamy radio czy też uchylamy szybę. Kierowca głuchy czy też niedosłyszący zauważy taki pojazd później. Później więc zareaguje, czyli później zjedzie z drogi czy też później się zatrzyma. A może być nawet tak, że w ogóle nie zareaguje – jeżeli kierowca widzi pojazd uprzywilejowany pod słońce, może nie być w stanie zauważyć jego świateł – zwłaszcza w lusterku!

„Głuchy jesteś!?!”

Pomyślmy o tym, zanim zaczniemy wyzywać innego kierowcę od idiotów, trąbić na niego czy też krzyczeć w jego stronę pytanie: „Głuchy jesteś!?!” Swoją drogą, zadając w nerwach takie pytanie, jakiej reakcji ktoś się spodziewa? Cudownego odzyskania słuchu i odpowiedzi poprawną polszczyzną: „Tak! Jestem głuchy!”?

Pojazd uprzywilejowany a niesłyszący kierowca

Ale wróćmy jeszcze do pojazdów uprzywilejowanych. Może się zdarzyć sytuacja odwrotna niż ta opisana przed chwilą. Czasami pojazd uprzywilejowany ma włączone same światła, bez dźwięku. Pojazd taki nie ma wtedy pierwszeństwa, a samo włączenie świateł ma na celu zwrócenie szczególnej uwagi na ten pojazd, ale nie ustąpienie pierwszeństwa. Głuchy kierowca nie słyszy, więc dla niego nie ma różnicy czy jest to pojazd w pełni uprzywilejowany, czyli włączonymi sygnałami świetlnymi i dźwiękowymi, czy tylko ostrzegający przed czymś i z włączonym samym światłem. Głuchy kierowca może chcieć ustąpić pierwszeństwa takiemu pojazdowi i w skrajnym przypadkach sam w ten sposób może narazić się na niebezpieczeństwo.

Alarm i ewakuacja a osoby głuche

Na koniec jeszcze jedna sprawa. Skoro oglądasz ten film, to z pewnością zależy ci na osobach głuchych. Skoro tak, to mam do Ciebie gorącą prośbę: jeżeli znajdziesz się kiedyś w sytuacji, miejscu, gdzie rozlega się alarm lub informacja o zagrożeniu, i jest to alarm lub informacja tylko w postaci dźwiękowej, to rozejrzyj się wokół siebie, czy wszyscy na nią reagują. Może chodzić o jakieś ostrzeżenie, na przykład o odsunięciu się od krawędzi peronu – jak to ma często miejsce w warszawskim metrze; czy też o ćwiczenia ewakuacji budynku; po prawdziwą sytuację, gdzie natychmiast trzeba opuścić niebezpieczną strefę. Kto wie, może w ten sposób, dzięki swojej obserwacji, swojej reakcji, uratujesz komuś życie.

Ostrzeżenia alarmowe dla osób głuchych i niedosłyszących to oddzielny temat. Gdybyś chciał dowiedzieć się czegoś więcej, skontaktuj się z nami, z Fundacją Świat Głuchych. Chętnie pomożemy. Współpracujemy też z innymi organizacjami, które zajmują się szerokim tematem, jakim jest ratownictwo i ewakuacja osób z różnymi niepełnosprawnościami.